Oorlogslessen in een hotelzaaltje
Het doet wat vreemd aan: Laith Mushtaq, sinds 2003 cameraman voor nieuwsnetwerk Al Jazeera, die in een klein Italiaans hotelzaaltje zijn toehoorders leert hoe te handelen in conflictgebieden en -situaties. Terwijl de inslaande bommen, onbetrouwbare chauffeurs of geheime diensten hier ver vandaan zijn, vertelt hij het publiek, voornamelijk journalistiekstudenten met ambitie, over de kneepjes van het vak. De ervaringskloof? Op de eerste vraag van Mushtaq, of er iemand is die wel eens een lijk heeft gezien, antwoordt één iemand bevestigend….
Mushtaq zag veel dode mensen en komt er vaak op terug in zijn betoog: moeten eten tussen de lijken omdat je nergens anders naartoe kunt, zoals tijdens de beroemde invasie in het Iraakse Fallujah in 2004, die hij van binnenuit filmde. De penetrante geur die maandenlang in zijn neus bleef hangen en er maandenlang voor zorgde dat hij amper voedsel door zijn strot kreeg. Hij kon er niet meer door functioneren en kreeg vrijaf. Tot hij een maand later naar Afghanistan werd gestuurd.
Hij werd toevallig cameraman. Leerde filmen in dienst bij het leger en raakte via een vriend in contact met Al Jazeera, dat hem een week de kans gaf zich te bewijzen. Dat lukte, hij maakte naar eigen zeggen veel exclusief materiaal dat door andere internationale nieuwszenders werd overgenomen. Tegenwoordig hopt Mushtaq met verslaggevers van Al Jazeera van conflict naar conflict.
De tips van Mushtaq aan de toekomstige oorlogsjournalisten in de zaal:
-Weet waar je naartoe gaat. Verdiep je in de gebruiken van het land. Ken het verschil tussen de bevolkingsgroepen die een land kent.
-Wees bewust van voor wie je werkt. Als een regime tegen jouw werkgever is, wordt jij daar verantwoordelijk voor gehouden. Meestal is het het verstandigst te zeggen dat je freelancer bent. Lieg uit veiligheidsoverwegingen.
-Zorg dat je chauffeur of gids jou vertrouwt, maar vertrouw hem of haar niet. Wees op je hoede.
-Neem naar bronnen nooit telefoon op laptop mee. Je bent traceerbaar. En als je gepakt wordt op een missie herbergt deze apparatuur veel informatie die je bronnen kan schaden.
De tips werden gretig opgetekend in de kladblokjes. Nu nog naar een conflictgebied om ze in de praktijk toe te passen.
Daan de Hulster
